Józef Struś 

Jeden z najsławniejszych lekarzy w renesansie.Nadworny lekarz króla Zygmunta Starego oraz króla Zygmunta Augusta.Naukowiec,humanista,tłumacz. 

​

Urodził się w 1510 roku w Poznaniu.Naukę rozpoczął w szkole miejskiej przy kolegiacie Marii Magdaleny,a później w Akademii Lubrańskiego.Studia lekarskie odbył na Akademii Krakowskiej, po uzyskaniu tytułu bakałarza* wrócił do Poznania na krótki czas.W roku 1531 otrzymał tytuł Magistra,również na Akademii Krakowskiej.W 1532 roku wyjechał do Padwy na dalsze studia.Tłumaczył dzieła Galena oraz Hipokratesa.Otrzymał tytuł Wicerektora Uniwersytetu w Padwie oraz został mianowany doktorem i profesorem nadzwyczajnym medycyny teoretycznej.

Na prośbę kanclerza Akademii Krakowskiej w 1537 roku,powrócił do Krakowa. Został polecony przez Andrzeja Górkę-swojego pacjenta,królowi Zygmuntowi Staremu i udał się na dwór węgierski wraz z Jego córką Izabellą Jagiellonką.Tam prowadził praktyki lekarskie, dalej tłumaczył dzieła Galena oraz prowadził dalsze badania nad tętnem.W roku 1541 powrócił do miasta rodzinnego,i dalej podróżował po Europie.W podróżach towarzyszył mu również Andrzej Górka.W 1555 roku w Bazylei wydał wynik 20-letnich badań nad tętnem.W latach 1557-1559 pełnił funkcje burmistrza miasta Poznań.W roku 1559 został nadwornym lekarzem króla Zygmunta II Augusta.Z jego rad korzystał również król Hiszpanii-Filip.Józef Struś zmarł na dżumę w 1568 roku w Poznaniu.

PUBLIKACJE I TŁUMACZENIA JÓZEFA STRUSIA 

• Ad medicum... D. Cyprianum de Łowicz, de medicae artis excellentia, carmen elegiacum, Kraków 1529, drukarnia M. Szarffenberg

• Ad Joannem Latalscium... elegia, wyd. w: K. Hegendorfin Declamatio gratulatoria, Kraków 1530, drukarnia H. Wietor

• Ad bonae mentis adoloscentes elegiacum carmen paraeneticum i. e. exhortativum ad studium eloquentiae, wyd. w: K. Hegendorfin Declamatio gratulatoria, Kraków 1530, drukarnia H. Wietor

• Sanctissimi Patris... Joannis a Lasco... epicedion elegiacis versibus confectum, Kraków 1531, drukarnia M. Szarffenberg

• Sphygmicae artis... libri V, Bazylea 1555, drukarnia J. Oporinus; wyd. następne: pt. Artis sphygmicae... libri quinque, Wenecja 1573; pt. Ars sphygmica seu pulsum doctrina..., Bazylea 1602; przekł. polski: fragmenty w: Wybór tekstów do dziejów kultury Wielkopolski, Poznań 1962, (najważniejsze dzieło J. Strusia, poświęcone wiedzy o pulsie), całość w przekładzie Jana i Marii Wikarjak wydana przez Wydawnictwo Poznańskie w 1968 roku.

• Opera medica, scil. de ortu et causis metallorum, de medicamentorum spagyrica praeparatione, sclopetarius et antidotarium spagyriticum, Frankfurt nad Odrą 1591, (egz. nieznane; wiadomość podaje J. Draudius Bibliotheca classica 1625, na co wskazał H. Barycz)

• De recondita rerum natura artisque perfectione libri X, Wenecja 1594, (egz. nieznane; wiadomość podaje J. Draudius Bibliotheca classica 1625, na co wskazał H. Barycz)

• Liber de priscorum philosophorum medicina, Lyon 1600, (egz. nieznane; wiadomość podaje J. Draudius Bibliotheca classica 1625, na co wskazał H. Barycz)

• De morbo gallico, (egz. nieznane; wiadomość podaje H. Barycz; według Estreichera tytuł dotyczy, prawdopodobnie jednego z rozdz. Artis sphygmicae, zob. Sphygmicae artis... libri V, Bazylea 1555, drukarnia J. Oporinus; według H. Barycza druk osobny; znajdował się w zbiorach U. Aldrovandiego)

​

Przekłady 

• Lucjan z Samostaty Declamatio quaedam lepidissima, wyd. razem z: Lucjan z        Samostaty Astrologia..., Kraków 1531, drukarnia M. Szarffenberg

• C. Galenus Astrologia, Wenecja 1535, drukarnia J. Patavinus i V. de Ruffinellis; przedr. w zbiorowym wyd. dzieł C. Galena

• C. Galenus De urinis liber, Wenecja 1535, drukarnia J. Patavinus i V. de Ruffinellis

• C. Galenus Antidotarius, Wenecja 1536, drukarnia J. A. de Nicolinis de Sabio

• C. Galenus De antidotis, Wenecja 1537, drukarnia J. A. de Nicolinis de Sabio

• C. Galenus Librum Hippocratis de fracturis commentariorum libri tres, Wenecja 1538, drukarnia b. Zanettus 

​

Listy i materiały

• Do nieznanego z nazwiska dostojnika, brak daty, ogł. K. Hartleb "Józef Struś", Pamiętniki Literackie, rocznik 11 (1912)

• List do Jana Łaskiego (młodszego), dat. z Łowicza 1 czerwca 1531, ogł. T. Wierzbowski Materiały do dziejów piśmiennictwa polskiego, t. 1, Warszawa 1900

• Zapiski z aktów konsystorza poznańskiego, dotyczące J. Strusia, z lat: 1542, 1553; ogł. E. Majkowski "Nieznane szczegóły z życia J. Struśka, lekarza poznańskiego XVI wieku", Archiwum Historii i Filozofii Medycyny, t. 9 (1929); t. 11 (1931) i odb.

• Akt dot. pożyczki udzielonej Stefanowi Chodniskiemu z Potulic, dat. Poznań 20 marca 1652; ogł. R. E. Matuszewski "Przyczynek do życiorysu J. Strusia na źródłach archiwalnych oparty", Archiwum Historii i Filozofii Medycyny, t. 8 (1928)

• Pokwitowanie odbioru pensji królewskiej, dat. Poznań 20 maja 1562, ogł. T. Wierzbowski Materiały do dziejów piśmiennictwa polskiego, t. 1, Warszawa 1900 

​

Prace edytorskie

• C. Galenus De differentiis morborum liber, Kraków 1537, drukarnia H. Wietor, (przekł. z greckiego na łacinę przez G. Copusa) 

*Informacje zostały zaczerpnięte z strony Wikipedia.